Hoe help je iemand in shock na een ongeval?

In geval van een verkeersongeval, een brand of een gewelddadige overval kan je, in afwachting dat de hulpdiensten ter plaatse komen, slachtoffers die in shock of zelfs bewusteloos zijn, bijstaan. Hoe herken je iemand in shock? Wat moet je doen als een slachtoffer niet meer reageert?

In dit artikel kunnen we slechts gedeeltelijk antwoorden op deze vragen. Via de links in onderstaande tekst vind je belangrijke aanvullende informatie hieromtrent.



Het slachtoffer is in shock


Beschrijving

Een stoornis in de bloedsomloop veroorzaakt hart- en ademhalingsproblemen: een onregelmatige hartslag, een veel te lage bloeddruk, een snelle polsslag en ademhaling. Shock is een ernstige fysiologische toestand die bij het slachtoffer vooral te herkennen is aan een erg bleke gelaatskleur, een snelle en onregelmatige ademhaling, blauwe en koude lippen, handen en voeten, een versnelde hartslag of abnormaal gedrag (suf, onrustig of verward).


Mogelijke oorzaken

Shock kan worden veroorzaakt door verwondingen zoals een bloeding, ernstige brandwonden of een schedelletsel. Door kou, emoties en pijn zal de toestand nog verergeren.


Wat kan je doen?

Als het slachtoffer kan worden verplaatst, zorg er dan voor dat hij of zij rustig kan liggen. Leg het slachtoffer met de benen iets omhoog, behalve als hij of zij een long- of hartaandoening heeft, of gewond is aan het onderlichaam. Bescherm het slachtoffer tegen de kou, maak strak zittende kleding los en stel hem of haar gerust.



Het slachtoffer is bewusteloos


Aan de hand van de volgende reacties kan je de bewustzijnstoestand van het slachtoffer nagaan:


• het slachtoffer heeft de ogen open en beantwoordt je vragen, het is bij bewustzijn;

• het slachtoffer lijkt bewusteloos, maar reageert toch als je iets zegt;

• het slachtoffer reageert enkel op pijnlijke prikkels;

• het slachtoffer reageert op geen enkele prikkel, het is bewusteloos.



Mogelijke oorzaken


De hevige schok van een ongeval “schudt” de hersenen door elkaar. Dergelijke letsels verstoren de normale werking van de hersenen en kunnen het bewustzijn beïnvloeden, zeker bij een hersenbloeding. Een shock kan ook veroorzaakt worden door een ernstige bloeding.



Wat je kan doen?


• Bel 112 om de juiste medische hulp ter plaatse te krijgen

• Probeer het slachtoffer bij bewustzijn te brengen door er tegen te spreken en zachtjes aan de schouders te schudden. Wanneer het slachtoffer wakker wordt, stel het dan gerust en blijf contact maken.


• Maak de luchtwegen van het slachtoffer vrij door bijvoorbeeld een strak zittende kraag los te maken.


• Ga na welke verwondingen het slachtoffer heeft zodat je de hulpdiensten bij hun aankomst direct kan informeren.


• Bescherm het slachtoffer tegen de kou of de hitte.


• Controleer regelmatig de belangrijkste lichaamsfuncties: bewustzijn en ademhaling. De controle van de bloeddruk is werk voor specialisten en dat laat je dus best over aan de hulpdiensten. Als het slachtoffer niet meer ademt, pas dan een hart-long-reanimatie toe terwijl het slachtoffer op een harde ondergrond ligt.


• Als het absoluut noodzakelijk is om het slachtoffer te verplaatsen, leg het dan in de stabiele zijligging. Als het slachtoffer op de rug ligt, is de kans op verstikking groot doordat de tong dan de luchtwegen kan afsluiten, of er braaksel in de luchtpijp terecht kan komen.

Let op: als het slachtoffer een zwangere vrouw is, moet zij altijd op haar linkerzij worden gelegd om te voorkomen dat de foetus haar onderste holle ader samendrukt, met problemen van de bloedsomloop tot gevolg.

Als een motorrijder een ongeval heeft gehad, neem dan zijn helm niet af.

Sandrine MATHEN

Hulpverlener bij het Belgische Rode Kruis


Verder lezen