Slachtoffer van een medicijnvergiftiging: reacties die levens redden
Slachtoffer van een medicijnvergiftiging: reacties die levens redden
Je bevindt je bij iemand die het slachtoffer is van een medicijnvergiftiging of je stelt vast dat iemand zijn medicijnen niet naar behoren heeft ingenomen. Hoe reageer je in zo’n noodsituatie? Afhankelijk van het soort vergiftiging moet je bepaalde dingen in het oog houden tot wanneer de MUG of de ziekenwagen ter plaatse is.
Vrijwillige medicijnvergiftiging - of toevallig in het geval van kinderen - is een van de meest voorkomende redenen waarom men de MUG belt. We mogen echter ook niet vergeten dat medicatie steeds vaker niet naar behoren wordt genomen. Hoe vaak gebeurt het niet dat we medicatie slikken op aanraden van een buur of dat we medicatie innemen die eigenlijk van onze partner is? Zelfmedicatie is een courant fenomeen, maar kan erg gevaarlijk zijn.
Van bepaalde medicatie zoals paracetamol wordt soms ook te veel ingenomen. Mensen denken dat het een totaal onschadelijke pijnstiller is, terwijl slechts twee keer de aanbevolen dosis al dodelijk kan zijn. De omvang van het verkeerd gebruik van recreatieve medicatie of medicatie om beter te presteren (rilatine, serostim, enz.), valt moeilijker te meten, maar vormt zowel op korte als op lange termijn uiteraard ook een groot risico.
Wat doe je wanneer je een te grote of ongepaste medicatie-inname vaststelt?
→ Ga na of het slachtoffer bij bewustzijn is of niet. Indien de persoon bij bewustzijn is, plaats de persoon dan in stabiele zijligging, zodat zijn maaginhoud niet in de longen kan terechtkomen wanneer hij overgeeft.
→ Verzamel zoveel mogelijk informatie over de ingeslikte giftige stof(fen) of medicatie, zoek de lege verpakkingen van de medicatie en vergeet zeker ook niet te kijken of je lege flessen van alcoholische drank vindt.
→ Contacteer het alarmnummer 112 en geef zoveel mogelijk informatie over de medicijnen die waarschijnlijk werden ingenomen en over de toestand van de patiënt. De alarmcentrale zal vervolgens een MUG of een ziekenwagen sturen.
→ Houd het slachtoffer in het oog terwijl je op de hulpdiensten wacht en start meteen met cardiopulmonaire resuscitatie (CPR) of reanimatie in het geval van klinische dood.
De meest voorkomende oorzaken van intoxicatie en hun kenmerken
Intoxicatie met aspirine
Dit soort intoxicatie wordt gekenmerkt door neurologische aandoeningen (verwarring, stuiptrekkingen, agitatie, coma), een versnelde ademhaling, hyperthermie (oververhitting), misselijkheid, braken en problemen met ionen. Bij een verminderd bewustzijn plaats je de patiënt best in een stabiele zijligging.
Intoxicatie met paracetamol
In dit geval moet niet specifiek op iets gelet worden omdat de mogelijke leverschade pas later ontstaat.
Intoxicatie met barbituraten
De belangrijkste symptomen hebben te maken met de luchtwegen, hetgeen tot een ademstilstand kan leiden (pas in dit geval mond-op-mondbeademing toe). Andere symptomen hebben te maken met de bloedsomloop, i.e. vooral een zeer lage bloeddruk en coma (plaats de persoon in stabiele zijligging).
Intoxicatie met tricyclische antidepressiva
Hier zijn de symptomen gezichtsstoornissen, een droge mond, neurologische aandoeningen (hallucinaties, desoriëntatie, slaperigheid, coma), ademhalingsproblemen (hypoventilatie of zelfs apneu) en hoofdzakelijk hartritme- en geleidingsstoornissen (AV-blok, ventriculaire of supraventriculaire tachycardie). Rugligging is in dit geval beter dan een stabiele zijligging zodat de ademhaling kan gecontroleerd worden, maar vooral zodat de hartslag kan nagegaan worden door regelmatig de pols te voelen in de halsslagader of in de dijbeenslagader en er eventueel kan gereanimeerd worden.
Intoxicatie met benzodiazepinen
Apneu en coma zijn tekenen van intoxicatie met benzodiazepinen. In dit geval helpt het alleen om op de ademhaling te letten en om de persoon eventueel in een stabiele zijligging te plaatsen. Ook is het een goed idee om de aanwezigheid van andere medicijnen of toxische stoffen na te gaan. Dit is immers belangrijke informatie voor het medische team van de MUG aangezien een tegengif voor de vergiftiging alleen werkt indien er geen andere substanties werden ingenomen.
Intoxicatie met digoxine
Hier gaat het bij oudere mensen vaker over een onopzettelijke overdosis dan vrijwillige intoxicatie. Symptomen zijn hoofdpijn, slaperigheid, vermoeidheid, gezichtsstoornissen, anorexia, misselijkheid en diarree. Al deze symptomen moeten in de richting van een vergiftiging met digoxine wijzen vooraleer de cardiovasculaire symptomen beginnen.
Intoxicatie met bètablokkers
Intoxicatie met bètablokkers is nog zo’n onopzettelijke vorm van intoxicatie. De hartslag vertraagt en soms stopt het hart zelfs met kloppen. Andere symptomen zijn bronchospasmen of zelfs een longoedeem en verwarring, slaperigheid of coma. Ten slotte kan men nog de suikerspiegel nagaan. Die kan in het geval van een vergiftiging redelijk laag zijn.
Intoxicatie met organofosfaten (insecticiden)
Zeer ernstige intoxicatie door insecticiden gebeurt al na 30 à 60 minuten en na maximaal 2 à 8 uur. De symptomen kunnen echter enkele maanden aanhouden. Een lichte intoxicatie zal enkel misselijkheid, braken, beven, een angstgevoel en zwakke spieren veroorzaken. Een matige intoxicatie kenmerkt zich door gezichtsstoornissen, speekselvloed, bradycardie, urine-incontinentie, spiertrekkingen en ongecoördineerde bewegingen. Ernstige intoxicatie leidt tot waterige diarree, longoedeem, bradycardie en coma. In dit geval is het bij onvrijwillige vergiftiging heel belangrijk dat je handschoenen draagt als je de kledij vol insecticiden uitdoet.
NL 
FR 