Woede en agressiviteit: risicojongeren

Een woede-uitbarsting van een jongere kan de volwassene die erbij staat van zijn stuk brengen. Deze emotie is vaak het gevolg van een frustrerende situatie of van andere factoren die je moet kennen om gepast te kunnen reageren.

Een ander artikel (zie referentie onderaan) bespreekt woede bij jongeren en belicht de psychologische oorzaken die aan de basis kunnen liggen van dit agressieve gedrag. Dit artikel overloopt specifieke gevallen waarbij een al bestaand probleem voornamelijk aan de basis ligt van het woedegevoel.

Biologische of medische oorzaken 

In veel situaties kan de volwassene empathie tonen en proberen te begrijpen wat de woede van de adolescent uitlokt.
In bepaalde gevallen zal de reactie van de jongere onsamenhangend, onvoorspelbaar en buiten proportie lijken. Dan is het goed om na te gaan of er biologische of medische redenen zijn die deze bruuske gedragsveranderingen zouden kunnen uitlokken. 

• Een hersenschudding of neurologische problemen kunnen naar boven komen door woede of razernij.
• Bij diabetes kunnen er door de schommelende bloedsuikerspiegel stemmingswisselingen optreden.
• Bepaalde allergieën putten de energiebronnen van de jongere uit, waardoor hij moeilijker met frustratie kan omgaan en hij problemen niet op een kalme manier kan aanpakken. 

Bij twijfel is het belangrijk om erover te spreken met de jongere en zijn ouders, zodat de huisarts kan worden geraadpleegd om deze hypotheses af te toetsen.
 

Ontwikkelingsstoornissen 

• Verstandelijke beperking: De agressiviteit van een jongere met een verstandelijke beperking verhindert in belangrijke mate zijn sociale integratie. Verbale agressiviteit komt het vaakst voor en hoe lichter de beperking, hoe minder agressief de jongere reageert. Doorgaans liggen communicatiemoeilijkheden aan de basis van het agressieve gedrag, omdat die veel frustratie veroorzaken. 

• Autisme: De reacties van adolescenten met autisme, woede-uitbarstingen inbegrepen, zijn vaak verwarrend en storend voor volwassenen. Meestal hebben ze te maken met een overdaad aan prikkels die hen overweldigen. Te veel lawaai, te veel mensen, te veel tactiele of visuele prikkels overladen hun concentratievermogen en leiden tot een emotionele ontlading. 

• ADHD: Drie soorten symptomen kenmerken deze neuro-ontwikkelingsstoornis. Die kunnen afzonderlijk of samen voorkomen. Dit zijn aandachts- en concentratieproblemen, hyperactiviteit en hyperkinesie, maar ook moeilijkheden om de impulsiviteit in bedwang te houden. Dat kan leiden tot overweldigende woedeaanvallen.
   

Gedragsstoornissen 

• Antisociale gedragsstoornissen: Deze jongeren stellen antisociaal, vernielzuchtig en confronterend gedrag en raken vaak in een conflict verwikkeld met figuren die gezag vertegenwoordigen. Ze vinden externe rechtvaardigingen voor hun agressieve reacties. Het is de andere die mij provoceert, mij negatief bekijkt. Hun eigen verantwoordelijkheid stellen ze nooit in vraag. Doorgaans heeft dit gedrag een grote impact op hoe ze sociaal, op school, in het gezin en op hun werk functioneren. 

• Criminaliteit: Naast gedragsstoornissen worden er soms ook strafbare feiten gepleegd. Dit crimineel gedrag vertaalt zich vaak in een sterke drang naar het uittesten en overschrijden van limieten. De feiten kunnen dus ook gepaard gaan met geweld. 

• Alcohol- en druggebruik: De consumptie van producten die de band met de realiteit en anderen transformeren is een manier om te ontremmen. De kans bestaat dat jongeren daardoor gemakkelijker onbesuisde beslissingen nemen, impulsiever reageren en gewelddadige interpersoonlijke conflicten uitlokken. Een eenvoudige frustratie kan dan een agressieve uitbarsting uitlokken of als iemand per ongeluk tegen je loopt, zal dat mogelijk als provocatie worden gezien. Als de consumptie een verslaving wordt zal de persoon mogelijk crimineel gedrag stellen om aan zijn behoefte te voldoen. De ontwenningsverschijnselen kunnen de agressiviteit nog meer doen aanzwellen.
   

Psychische stoornissen 

• Stemmingsstoornissen: Een jongere kan grote stemmingswisselingen vertonen met agressief gedrag in periodes waarin hij woede en droefheid ervaart (als reactie op een overlijden, de echtscheiding van zijn ouders of een gevoel van onbegrip). 

• Psychotische stoornissen: Het verlies van het beoordelingsvermogen en het contact met de realiteit, het gebrek aan empathie en bepaalde andere uitingen (gevoel van achterdocht, paranoia of hallucinaties) kunnen de jongere ertoe aanzetten zich agressief te gedragen tegenover anderen of zichzelf.

De artikelen:
De woede van een jongere ontcijferen
Woede en agressiviteit: risicojongeren
Een driftbui bij een jongere voorkomen
Actie ondernemen wanneer de woede van een jongere uit de hand loopt
Progressieve fysieke interventie bij een woedende jongere

Mélanie SAEREMANS
Psychologe-psychotherapeute

Bronnen:
https://pdf4pro.com/amp/view/crise-de-col-232-re-mod-232-le-d-un-rapport-d-incident-1bea65.html
https://www.nieuwezijds.nl/thema/opvoeding/Boosheidenwoede.html/