De meerwaarde van een autopsie bij onderzoek naar dierenmishandeling
© Pranidchakan Boonrom

De meerwaarde van een autopsie bij onderzoek naar dierenmishandeling

Handhavers inzake dierenwelzijn kennen al langer de mogelijkheid om een routine-autopsie te laten uitvoeren op een dier. Wat is precies het verschil met forensische autopsies en hoe maak je er gebruik van?

 

Hoe gebeurt een routine-autopsie?

De Dienst Veterinaire Pathologie van de Universiteit Gent voert meer dan 1000 routine-autopsies per jaar uit en rapporteert dan aan het baasje of de dierenarts. Aan de hand van een lijkschouwing die gemiddeld 1,5 uur duurt noteert de veterinaire patholoog de afwijkende bevindingen in een verslag voor de aanvrager. Afhankelijk van zijn vaststellingen neemt hij stalen om verder te onderzoeken.

Een macroscopisch en microscopisch onderzoek gebeurt elke keer, maar soms is bijvoorbeeld ook een bacteriologische of virologische benadering noodzakelijk. De opdrachtgever kan eventueel kiezen voor een cosmetische autopsie met het oog op een waardig afscheid in het crematorium.



De meerwaarde van een forensische autopsie

De forensische autopsie, op aanvraag van politie, justitie of de Inspectie Dierenwelzijn, is minder bekend bij het grote publiek. Dergelijke lijkschouwing duurt tussen de 3 à 6 uren, waarbij de veearts alle organen uitvoerig fotografeert. Wanneer de veterinair patholoog vermoedt dat het dier slachtoffer werd van fysiek geweld schakelt hij ook medische beeldvorming in.

Het hele inwendige onderzoek geschiedt volgens standard operation procedures: schriftelijke werkinstructies die uitgebreid beschrijven hoe de veterinair patholoog een bepaalde handeling dient uit te voeren om tijdens de verscheidene onderzoeken uniform tewerk te gaan.

Tijdens de forensische lijkschouwing neemt de veterinair patholoog allerhande stalen voor verder microscopisch, toxicologisch en genetisch onderzoek. Na de onderzoeken komt het kadaver enkel in aanmerking voor crematie.

Om zijn vaststellingen in de juiste context te plaatsen, is een omstandige anamnese cruciaal. Wat kan het baasje vertellen over de voorgeschiedenis en de relevante omstandigheden van de ziekte of verwondingen van het dier? In welke omstandigheden trof de inspecteur het dier aan? Zijn er foto’s van de plaats delict?



Een uitgebreid rapport om de rechter stipt te informeren

Op basis van de resultaten van al deze onderzoeken en zijn gerichte vragen bij de intake stelt de veterinair patholoog een uitgebreid rapport op waarin hij zijn bevindingen in detail beschrijft. Hij stelt een diagnose met betrekking tot onder andere:

  • Intoxicatie
  • Verwaarlozing
  • Hitteslag
  • Stomp trauma
  • Steek-, snijwonden
  • Verstikking
  • Verdrinking
  • Schot- of brandwonden

In zijn rapport velt de opsteller geen oordeel over de schuld of onschuld van de eventuele verdachte maar tracht hij, afhankelijk van de specifieke vraag, een antwoord te geven op:

  • Wat is de mogelijke doodsoorzaak?
  • Hoe lang is het dier al dood?
  • Zijn er aanwijzingen voor trauma?
  • Zijn er aanwijzingen voor verwaarlozing?

Finaal zorgt het rapport ervoor dat het parket of de rechter een duidelijker beeld krijgt wat er met het dier is gebeurd. Dit inzicht speelt niet alleen een rol bij dossiers inzake dierenwelzijn. Dergelijk forensisch rapport kan tevens verheldering bieden in bijvoorbeeld moord- en brandonderzoeken waarbij dode dieren zijn aangetroffen.

De veterinaire patholoog stelt in zijn verslag ook een nauwkeurige tijdslijn op, op basis van de aangetroffen letsels en het tijdstip van overlijden, zodat onderzoekers de chronologie van de feiten beter in kaart kunnen brengen.



De link tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld

Het werk van de vakgroep Pathologie, Bacteriologie en Pluimveeziekten wint steeds meer aan belang, vooral omdat wetenschappelijk onderzoek[1] steeds vaker stuit op de correlatie tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld. 
Dr. Leen Van Brantegem, ECVP-gediplomeerd[2] diergeneeskundig patholoog en kliniekhoofd in de Dienst Veterinaire Pathologie, geeft als voorbeeld: “Uit een onderzoek bij slachtoffers van huiselijk geweld bleek dat in 50% van de gevallen ook het huisdier werd mishandeld.” In andere gevallen gebruikt de dader het huisdier als chantagemiddel. Hij dreigt er dan mee om het dier iets aan te doen, als zijn partner het huis zou verlaten.

Het is maatschappelijk belangrijk om dierenmishandeling te (h)erkennen. Dierenartsen spelen hierin een belangrijke rol. Een alerte dierenarts kan gevallen van dierenmishandeling vroegtijdig opsporen en zodoende het eventueel gebruik van geweld tegen andere leden van het gezin voorkomen.

Het werk van de Dienst Veterinaire Pathologie biedt een meerwaarde voor de dierenliefhebbers en voor gerechtelijke onderzoeken. Wens je deze dienst in te schakelen, houd dan rekening met onderstaande informatie.

 

PRAKTISCH:

De dienst pathologie vooraf verwittigen: 09 264 77 41 of 09 264 77 50 of 09 264 55 51

Tevens via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.  en Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Het kadaver steeds koel bewaren en ASAP overbrengen naar de faculteit diergeneeskunde, Salisburylaan 133 te Merelbeke (ingang 76).

Voor handhavers:
Het dier in een verzegelde zak steken en de zak duidelijk voorzien van identificatie (PV-nummer).


Alain PEETERS
Eerste Hoofdinspecteur
Lokaal Toezichthouder Milieu 


Lees ook:

Wat kan je doen wanneer je getuige bent van dierenmishandeling? 
 

[1] https://www.uu.nl/nieuws/dierenmishandeling-steeds-vaker-voorbode-van-huiselijk-geweld

[2] European College of Veterinary Pathologists