NL 
FR 
Zowel wat betreft de risicoanalyse als de te nemen maatregelen worden veiligheid en beveiliging thuis of op het werk vaak afzonderlijk behandeld. Het is echter beter om deze twee elementen als één geheel te benaderen.
Onderscheid maken tussen veiligheid en beveiliging
Onder beveiliging verstaan we de middelen om handelingen met kwaad opzet (diefstal of agressie) te voorkomen. Veiligheid verwijst daarentegen naar toevallige risico's zoals brand, ongevallen of rampen. In het eerste geval zijn de gevolgen het resultaat van een opzettelijke handeling, terwijl ze in het tweede geval voortvloeien uit technische, fysische, chemische of milieurisico's.
De feiten, frequentie en preventie
Beveiliging (Security)
Je hoeft maar naar de statistieken van de federale politie te kijken om de omvang van de geregistreerde criminaliteit te begrijpen, ook al zijn sommige vormen van criminaliteit sterk gedaald (diefstal uit woningen) terwijl andere juist toenemen (fraude).
Op het vlak van preventie bestaan er beproefde strategieën die worden toegepast door politieagenten, gemeentepersoneel en zelfs werknemers van privébedrijven die commerciële doelstellingen hebben. Wat diefstal betreft kunnen er initiatieven worden genomen op drie niveaus: organisatorische, mechanische en elektronische maatregelen (zie in het bijzonder "Veilig wonen: een zaak van iedereen").
Er kunnen maatregelen worden genomen op vele andere vlakken, waaronder cyberveiligheid. Voorbeelden: gebruik een goed antivirus (zie ook: Besafe campagne voor de beveiliging van slimme toestellen in huis); neem basisvoorzorgen als je online winkelt. (Zie ook: Maximaliseer uw onlineveiligheid: 10 tips voor veilig online shoppen )
Veiligheid (Safety)
Zowel eigendommen als personen kunnen grote schade oplopen door onopzettelijke oorzaken zoals brand en ongelukken in huis. Preventieve maatregelen kunnen hierbij een essentiële rol spelen: er zijn jaarlijks enkele duizenden ongevallen thuis die leiden tot verwondingen zoals heup- of polsfracturen of nog verwondingen door een scherp voorwerp. Volgens Sciensano gaat het om 3% van de bevolking, maar dit cijfer ligt wellicht in werkelijkheid veel hoger. Vooral oudere mensen hebben te maken met vallen, in het bijzonder 75-plussers (22%), en een derde van hen onderneemt geen stappen om herhaling te voorkomen. Bovendien hebben ze in bijna de helft van de gevallen geen advies gekregen. Als ze wel advies krijgen is dat op initiatief van de behandelend arts, familie of vrienden. De oorzaken zijn vaak een combinatie van factoren zoals leeftijd, gezondheidstoestand, omgeving of sociaal isolement. Dat betekent dat preventie door meerdere factoren bepaald wordt. Het gaat met name om het aanpassen van de woning (bijvoorbeeld door het aanbrengen van antislipoppervlakken) en gedragsveranderingen, of ook regelmatige gezondheidscontroles (bv. geschikte medicatie).
Wat kan er gedaan worden?
Idealiter wordt er over veiligheids- en beveiligingsmaatregelen nagedacht bij de bouw of renovatie. Ontwerpstudies kunnen worden uitgevoerd door professionals zoals architecten of technische preventiedeskundigen. In elk geval is het belangrijk om de risico's globaal in kaart te brengen, rekening houdend met verschillende factoren, zoals de omgeving (toxische elementen in de omgeving, verhoogd risico op inbraak door de nabijheid van invalswegen, ...) en persoonlijke kenmerken (leeftijd, gezondheidstoestand...).
Er moeten dan maatregelen worden overwogen die met beide aspecten rekening houden. Het versterken van een deur om een indringer te vermijden mag bijvoorbeeld geen ernstige belemmering vormen bij een huiselijk ongeval. Zo moet een familielid dat gemakkelijk bereikbaar en identificeerbaar is de woning snel kunnen betreden wanneer nodig. Sommige maatregelen kunnen zonder onderscheid nuttig zijn, zoals verlichting (om diefstal en valpartijen te voorkomen) of bepaalde elektronische bewakingssystemen om zowel brand als diefstal te vermijden.
Bewustwordingscampagnes zouden vaker moeten pleiten voor deze globale aanpak en die in hun advies moeten opnemen. Maar nog belangrijker is dat huisbezoeken op vraag worden uitgevoerd door personeel dat getraind is in deze globale visie of in samenwerking tussen diensten. Deze adviseurs zouden op zijn minst in staat moeten zijn om alle risico's op te sporen en burgers door te verwijzen naar hulpverleners voor zaken die buiten hun competentiegebied vallen.
Als het om IT gaat heeft preventie betrekking op zowel toevallige handelingen als cyberaanvallen, en geldt het zowel voor particulieren (bijv. virussen) als voor bedrijven (bijv. gegevensdiefstal). Hoewel het essentieel is om antivirussoftware, een sterk wachtwoord en zelfs een VPN te gebruiken, voorkomt een back-up op een apart medium zowel een incident (per ongeluk verwijderen) als een opzettelijke handeling (ransomware).
Voor bedrijven moet er een holistische benadering worden gehanteerd voor het uitwerken van fysieke beveiliging (bewaking), zowel als maatregelen op het vlak van IT en elektronische en brandveiligheidsmaatregelen. Dit omvat “zowel de menselijke tussenkomst van preventie- en veiligheidsagenten, IT- en elektronische beveiligingssystemen, evenals brandveiligheidsmaatregelen, waardoor een allesomvattende bescherming wordt geboden tegen de risico's van inbraak, diefstal, brand of een cyberaanval”.
Kortom, deze holistische visie moet veel gebieden omvatten, waaronder
- Evenementen en vrijetijdslocaties;
- Hotels;
- Gevaarlijke locaties (nucleaire sites en opslagplaatsen voor explosieven)
- Transportbescherming ( via de lucht, de weg of ondergronds).
Claude BOTTAMEDI
Korpschef van een politiezone o.r.
Bronnen:
White Paper Domestic Life Safety op: https://www.euralarm.org/insight-policy/white-papers.html
Gezondheidsenquête 2018, Ongevallen op: https://www.sciensano.be/sites/default/files/ai_report_2018_nl.pdf