Hoe reageren op de bevelen van bevoegde personen?

De bevelen van bevoegde personen gaan boven de verkeerstekens (verkeersborden, wegmarkeringen en verkeerslichten) die op hun beurt dan weer op de verkeersregels primeren. Wat zijn volgens de wegcode de bevelen waar ik als weggebruiker rekening moet mee houden?

De volgorde van de voorrang
Concreet gelden de volgende voorrangsregels (art. 6 Wegcode):
-  Als een bevoegd persoon het verkeer op een kruispunt regelt dan tellen zijn of haar bevelen boven de verkeerslichten, de voorrangsborden en ook de voorrangsregels.
-  Is er geen bevoegd persoon dan gelden de driekleurige verkeerslichten boven de voorrangsborden en de algemene verkeersregels.
-  Als er geen driekleurige verkeerslichten zijn, als ze niet werken of als alleen de oranjegele knipperlichten werken dan tellen de voorrangsborden.
-  Zijn er echter ook geen voorrangsborden dan gelden de verkeersregels, meer bepaald de voorrang aan rechts. 

De bevoegde personen
Enkel bevoegde personen in de zin van Art. 3 van de wegcode mogen bevelen geven. Je kan o.a. de volgende bevoegde personen regelmatig tegenkomen: 

* agenten van de lokale en federale politie;
* douanepersoneel; 
* personeel van de Belgische militaire politie bij de uitoefening van zijn dienst zoals escorte van militaire konvooien of de toegang tot de verschillende parlementen en de senaat (uitsluitend inzake de toepassing van Artt. 4.1 tot 4.3 van de wegcode); 
* personeel van de maatschappijen voor openbaar vervoer bij de uitoefening van hun dienst, belast met een mandaat van gerechtelijke politie en uitsluitend inzake de toepassing van bepaalde artikelen van de wegcode;
* leden van de brandweer en de civiele bescherming op de plaats van hun interventie. 

De bevelen van bevoegde personen 
Een "bevel" in de zin van de wegcode is een bevel gegeven door een bevoegd persoon in uniform of in burgerkledij in bezit van zijn dienstkaart aan de weggebruikers. Een armband vervangt deze dienstkaart niet.
Let op, de wegcode spreekt over weggebruikers. Zowel automobilisten, bestuurders van motorfietsen, bromfietsen, fietsers en voetgangers moeten dus desgevallend deze bevelen opvolgen! 

De verschillende soorten bevelen

De bevelen door gebaren
Deze bevelen zijn gericht aan weggebruikers in beweging en mogen enkel worden gegeven door bevoegde personen die de tekenen van hun functie dragen. Deze tekenen moeten zowel overdag als 's nachts kunnen worden herkend.

Mondelinge bevelen
Dit zijn verplicht te volgen bevelen gegeven door een bevoegd persoon in uniform of burgerkledij met vertoon van zijn dienstkaart.

Bevelen via wisselborden
Deze bevelen verschijnen op een digitaal scherm, meestal geplaatst op een voertuig, met tekst zoals: "volg ons" of "STOP".

Als je bestuurder bent van een stilstaand of geparkeerd voertuig kan een bevoegd persoon je ook aanmanen om je voertuig te verplaatsen. Weiger je dat te doen of ben je afwezig, dan mag de bevoegde persoon ambtshalve voor de verplaatsing van je voertuig zorgen. De verplaatsing gebeurt op risico en kosten van jezelf en de eventuele burgerlijk aansprakelijke personen, behalve wanneer je afwezig bent en het voertuig reglementair is geparkeerd. 

De belangrijkste bevelen in gebaren

De arm rechtop gestoken: 
Het betekent stoppen voor alle weggebruikers, behalve voor degenen die zich op een kruispunt bevinden en dit dan ook moeten vrijmaken.

De arm of de armen horizontaal uitgestrekt: 

• Als de bevoegde persoon met zijn gezicht of rug naar je staat moet je stoppen; het is m.a.w. verplicht te stoppen voor de weggebruikers die naderen uit richtingen welke deze aangewezen door de arm of armen dwarsen.
• Als de bevoegde persoon voor je daarentegen in profiel staat en je in dezelfde richting rijdt als deze die hij met zijn arm of armen aangeeft dan mag je doorrijden.

Het overdwars zwaaien met een rood licht 
Dit betekent stoppen voor de bestuurders naar wie het licht gekeerd is. Dit bevel geldt enkel voor bestuurders, niet voor voetgangers.

De bevelen kunnen ook gegeven worden door andere gebaren (vertragen, versnellen …).

Een volgend artikel somt de personen op die, alhoewel ze geen bevoegde personen zijn, in bepaalde omstandigheden het verkeer mogen regelen door aan de weggebruikers aanwijzingen te geven. 

Alle artikels in deze reeks:
Verkeersregels, verkeerstekens en bevelen: wat primeert?
Hoe moet je reageren op de bevelen van bevoegde personen?  
Personen gemachtigd om aanwijzingen te geven 

Roland POTOMS en Werner VAN CANT

Lees ook: Artikels 3 t/m 6 van de Wegcode op:
https://www.wegcode.be/nl/regelgeving/1975120109~hra8v386pu