"Uw papieren alstublieft!" Politiemensen zeggen dit zowat elke dag, met eerbied voor de rechten en vrijheden van elke burger. Daartoe behoren ook het recht op privacy en de bescherming van de eer en goede faam.
...
Een vriend heeft te veel gedronken en wil toch rijden. Je beseft dat dit hem en anderen in gevaar kan brengen. Hoe kan je hem op andere gedachten brengen? Wanneer kan of moet jij in zijn plaats beslissen?
...
De daders gijzelen hierbij één of meerdere personen om een leidinggevende werkgever te dwingen geld of waardevolle bezittingen af te geven. Welke preventieve maatregelen kan je nemen?
...
De alomtegenwoordigheid van fake news stelt ons kritisch denkvermogen sterk op de proef. Enkele eenvoudige goede reflexen kunnen ons echter vermijden om in de val te trappen van het gemanipuleerde bericht en foutieve informatie te delen.
...
Ouderen zijn kwetsbaar en hebben het soms moeilijk om mishandeling aan te kaarten. Het is aan de mensen om hen heen, familie, vrienden, buren en verzorgers om de symptomen en aanwijzingen op te merken.
Wat is mishandeling?
Het Waalse agentschap "Respect Seniors" definieert mishandeling als volgt: wanneer in een relationele dynamiek één of meerdere handelingen worden gesteld of net niet worden gesteld en dit negatieve gevolgen heeft voor een oudere of iemand die door ouderdom verzwakt is.
Mishandeling is echter niet altijd intentioneel. Zo is er meestal geen kwaad opzet als de zorg te snel wordt afgehaspeld door tijdgebrek; als de persoon te weinig bezoek krijgt; als er handelingen worden opgedrongen of wanneer de persoon wordt verwaarloosd. Veel vormen van mishandeling zoals belachelijk maken, angst aanjagen, infantiliseren, isoleren, negeren, verwaarlozen zijn niet per se strafbaar. Andere gevallen van mishandeling kunnen daarentegen wel worden vervolgd: seksueel geweld, het niet voorzien in levensbehoeften, pesterijen, bedreigingen, onopzettelijke doodslag, opsluiting, diefstal, fraude of afpersing.
Hoe vaak komt het voor? Ouderenmishandeling gebeurt volgens onderzoek bij 2 tot 6% van de ouderen. Volgens Respect Seniors, het Waalse agentschap dat strijdt tegen ouderenmishandeling, zijn de daders in meer dan de helft van de gevallen familie, vaak het kind van het slachtoffer. In minder dan één op de vijf situaties zijn professionelen in instellingen de daders.
Bestaat er een bepaald slachtofferprofiel? Sommige ouderen zijn kwetsbaarder dan anderen. Zo is de kans groter dat degenen die al slachtoffer waren van mishandeling, dat opnieuw zullen zijn. Als de familiebanden gespannen zijn, kan de dynamiek die daardoor ontstaat ook leiden tot misbruik. Tot slot zijn geheugenverlies, verslaving, alleen wonen en ouder zijn dan 75 jaar zijn ook factoren die iemand kwetsbaarder maken.
Een oudere die mogelijk misbruikt wordt, benaderen Diegene die vermoedt dat er sprake is van ouderenmishandeling moet zich voorbereiden op het gesprek met het mogelijke slachtoffer. Het is altijd erg belangrijk om, wanneer men met een oudere praat, te weten hoe hij zich ouderdom voorstelt, aangezien dat de subjectiviteit van de relatie beïnvloedt. Die subjectiviteit kan ertoe leiden dat men de symptomen minimaliseert en dat vooroordelen en discriminerend gedrag in de hand worden gewerkt (agisme). Bovendien is de kans dan groter dat de oudere zich onveilig voelt, bang is om in de steek gelaten te worden of om zijn geestelijke vermogens te verliezen. Daarom is het nodig een sfeer te creëren waarin je luistert en je je eigen ideeën niet opdringt.
Hier zijn enkele tips om het gesprek voor te bereiden, uit de gids van de politie van Montreal en de Université de Sherbrooke (Québec, Canada):
- Zorg ervoor dat de persoon je vertrouwt, dan zal hij je sneller iets toevertrouwen. - Heb begrip, respect, aandacht en geduld. - Trek wat de persoon zegt niet in twijfel. - Probeer te begrijpen hoe de situatie ontstaan is, zonder te oordelen. - Wees aandachtig voor het gedrag van de familie, want daar kan je veel uit afleiden. - Stel vragen: “Bent u ongerust? Hoe gaat het thuis (of in het bejaardentehuis, de serviceflat)? Wilt u dat iemand u helpt?”
Welke soorten mishandelingen bestaan er? Als de persoon je weinig of geen informatie toevertrouwt, kan je via observatie toch veel te weten komen. Daarom moet je weten op welk gedrag van de persoon, zijn naasten (of verzorgers) je moet letten. De verschillende soorten mishandeling worden hieronder opgesomd, hoe hoger op de lijst, hoe vaker dat soort mishandeling voorkomt: - Psychologische mishandeling: bedreigen, kleineren, onder druk zetten, infantiliseren of zelfvertrouwen aantasten. - Materiele mishandeling: financieel misbruik, stelen, onrechtmatige volmachten. - Burgerlijke mishandeling (stemmen onmogelijk maken). - Verwaarlozing. - Fysieke mishandeling . Andere mishandelingen kunnen voorkomen: seksueel (geen respect voor de fysieke privacy) of bijvoorbeeld mishandeling die gelinkt is aan het gebruik van geneesmiddelen (medicatie die het leven van de verzorger gemakkelijker maakt).
Hoe kan je deze mishandelingen herkennen?
Weten wat je zoekt is belangrijk, maar dat is pas nuttig als je de tekenen van mishandeling herkent. Hieronder enkele om je te helpen eventuele mishandeling te herkennen. - Psychologische mishandeling: agisme, slapeloosheid, verlies van eetlust, geen interesse meer tonen, veel huilen, willen sterven en plotselinge stemmingswisselingen.
- Materiele mishandeling: isolement, gebrek aan een sociaal netwerk dat een goede bescherming zou kunnen geven, ongezonde leefomgeving, een lege koelkast, bezittingen die verdwijnen en onregelmatige, ongeoorloofde of abnormale geldopnames.
- Fysieke mishandeling: verwaarlozing (uiterlijk, uitdroging, ondervoeding, vuile of ongeschikte kledij), onverklaarbare fysieke verwondingen, verlegenheid bij het verklaren, verbale uiting van de mishandeling.
- Ander opvallend gedrag: de betrokkene vraagt de goedkeuring van een derde om te antwoorden, rechtvaardigt of minimaliseert het gedrag van de persoon die hem mishandelt, vermijdt oogcontact en fysiek of verbaal contact, zegt dat iemand hem geld verschuldigd is of dat er geld verdwenen is, pijn, levensomstandigheden, wil verhuizen en spreekt zichzelf tegen.
Welke instanties kunnen helpen? Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling (VLOCO)
Nuttige telefoonnummers:
Voor vragen over geweld: 1712
Centrum voor Algemeen Welzijn (CAW) 0800 13 500
Woonzorglijn (voor situaties die zich niet in de privésfeer voordoen) 078 15 25 25
NL 
FR 