De toegang tot en het verblijf op ons grondgebied worden geregeld door nationale en internationale wetgeving. Om die regels correct toe te passen beschikt de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) over verschillende afdelingen en specifieke vaardigheden. In dit artikel bespreken we ze.
De aankomst van vreemdelingen in België
Vreemdelingen komen niet enkel op een illegale manier binnen in ons land. Er bestaan verschillende scenario’s en in de meeste gevallen komt men België binnen op een legale manier. Denk bijvoorbeeld aan toeristen, buitenlandse studenten (vooral Erasmusstudenten), ambassadepersoneel, tijdelijke werknemers, gezinsherenigingen of vluchtelingen. In sommige situaties zal DVZ wel bevraagd worden om een standpunt in te nemen.
De organisatie van de Dienst Vreemdelingenzaken
De FOD Binnenlandse Zaken bestaat uit zes directoraten-generaal, de Dienst Vreemdelingenzaken is daarvan de grootste. Er werken meer dan tweeduizend personeelsleden in de centrale diensten, zes gesloten administratieve detentiecentra en achtentwintig opvangcentra (die alternatieven bieden aan gezinnen i.p.v. detentie).
De verschillende bevoegdheden en verantwoordelijkheden van DVZ zijn verdeeld over tien afdelingen: Directeur-generaal, Toegang en Verblijf, Uitzonderlijk verblijf, Internationale Bescherming, Intercepties en Grenscontrole, Alternatieven voor detentie, Internationale samenwerking, Fraude en Openbare orde, Centra, Opvolging en Ondersteuning en Logistiek. Elk van deze afdelingen bestaat uit verschillende diensten (of cellen).
Missie van DVZ
DVZ valt onder de bevoegdheid van de FOD Binnenlandse Zaken. De hoofdtaak is het Belgisch beleid met betrekking tot het beheer van migratiestromen toe te passen en te vertalen naar de praktijk. Zo dient de dienst bijvoorbeeld beslissingen te nemen over de toegang van vreemdelingen tot het grondgebied, hun verblijf, vestiging en zelfs uitzetting. Dit gebeurt steeds in overeenstemming met de wet van 1980 (zie verder) en internationale regelgeving.
De Directeur-generaal is verantwoordelijk voor de uitvoering van politieke beleidsbeslissingen, het opvolgen van individuele dossiers en de behandeling van klachten. Verder is hij ook verantwoordelijk voor de cellen "Externe communicatie", "Statistieken" en "Radicalisme". Deze laatste cel neemt actief deel aan de zogenaamde "Plan R-vergaderingen" die het OCAD (Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse) ondersteunen.
DVZ onderzoekt visumaanvragen van korte duur (minder dan 90 dagen) en van lange duur (binnen en buiten de EU en gezinsherenigingen). Verder biedt ze ook ondersteuning en opleiding aan voor lokale overheden.
Hiernaast behandelt DVZ aanvragen voor een zogenaamd "uitzonderlijk" verblijf. Het merendeel van deze aanvragen zijn gebaseerd op humanitaire of medische redenen.
DVZ is ook verantwoordelijk voor de personen die een internationale bescherming aanvragen. De aanvragers worden geïdentificeerd en geregistreerd en de individuele situaties worden van dichtbij opgevolgd door in gesprek te gaan met de aanvragers. Op deze manier worden de aangereikte gegevens geverifieerd en gecontroleerd. De cel Opvolging Internationale Bescherming is verantwoordelijk voor het monitoren van de begunstigden en ook voor het uitvaardigen van een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) wanneer bescherming wordt geweigerd.
De cel Kwetsbaren is verantwoordelijk voor het onderzoeken en opvolgen van de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) die geen internationale bescherming aanvragen.
De afdeling Intercepties en Grenscontrole werkt nauw samen met de politie. Deze afdeling wordt gecontacteerd wanneer men een vreemdeling controleert die ervan verdacht wordt illegaal in het land te zijn. Het is de taak van de afdeling om een beslissing te nemen over de situatie. Verder is deze dienst ook verantwoordelijk voor de controle en inperking van illegale immigratie aan de buitengrenzen van het Schengengebied. Dit vertaalt zich in de praktijk door het nemen van een beslissing wanneer men het land wil binnenkomen (bijvoorbeeld een gedwongen terugkeer).
De Dienst Opvolging BGV heeft als hoofdtaak de personen op te volgen die een bevel kregen om het grondgebied te verlaten. De Dienst Ondersteuning Politie op het Terrein + Parketten biedt de nodige steun aan de vermelde overheden.
Verder is er nog de afdeling Internationale Samenwerking. De Dienst Identificatie is verantwoordelijk voor het identificeren van illegaal verblijvende vreemdelingen en de Dienst Internationale Overbrengingen om hun terugkeer naar land van herkomst te organiseren (of naar een ander land waar ze verblijfsrecht genieten). Deze dienst organiseert ook de gedwongen terugkeer van illegalen uit detentiecentra en gevangenissen.
De afdeling "Fraude en Openbare orde" behandelt de dossiers waarin men misbruik gemaakt heeft van de verblijfprocedures. De Dienst Opgeslotenen valt ook onder diezelfde afdeling en zorgt voor de administratieve opvolging van gedetineerden of geïnterneerde vreemdelingen, ongeacht of ze (il)legaal in het land verblijven. De dienst onderzoekt in hoeverre het verblijfsrecht dient te worden ingetrokken.
Verder dient DVZ ook illegaal verblijvende personen te signaleren in verschillende nationale en internationale databanken (inreisverboden of gedwongen terugkeer). De Dienst C/SIS doet dit in samenwerking met de federale politie.
Tot slot verzorgt de Dienst Geschillen de juridische opvolging en afhandeling van alle mogelijke beroepsprocedures. Het betreft zowel beroepen ingediend tegen individuele beslissingen als beroepen ingediend tegen wetgevende en reglementaire teksten betreffende de vreemdelingenmaterie en dit zowel voor de nationale als voor de internationale rechtbanken en rechtscolleges.
Partnership
Om zijn taken uit te voeren werkt DVZ samen met verschillende instanties en partners. Dit zijn hoofdzakelijk Fedasil, het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS), gemeentebesturen, de politie, diplomatieke posten, het openbaar ministerie, de FOD Justitie, de Internationale Organisatie voor Migratie en de FOD Buitenlandse Zaken, met inbegrip van diplomatieke en consulaire posten.
Claude BOTTAMEDI
Korpschef van een lokale politie o.r.
Bronnen:
Website van de Dienst Vreemdelingenzaken op: https://dofi.ibz.be/nl/about-us/voorstelling
15 DECEMBER 1980. - Wet betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen op:
https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=1980121530&table_name=wet
NL 
FR 